Het verschil tussen straffen en natuurlijke consequenties

Met straffen wordt bedoeld dat de ouder een kind opzettelijk, gedurende een bepaalde tijd, iets ontzegt of kwetst, om het kind een lesje te leren. Consequenties ervaren zijn een natuurlijk resultaat van het gedrag van het kind.

Tijdens een sessie alternatieven voor straf vertelde een moeder over haar zoon die zich regelmatig misdraagt in een supermarkt. Voor deze situatie bedachten de ouders suggesties die preventief ingezet zouden kunnen worden. Maar voor die keren dat we geen vooruitziende blik of geen energie hebben, onderstaand het stappenplan alternatieven voor straf:

1. Uit je sterke afkeuring (zonder het karakter van het kind aan te vallen): ‘Dit vind ik niet leuk! Het stoort andere mensen als kinderen door de gangpaden rennen!’ 

2. Noem je verwachtingen: ‘Ik verwacht dat je rustig loopt en bij de kar blijft.’
3. Vertel het kind zien hoe hij zich kan/moet verbeteren: ‘Rennen doen we buiten, in de supermarkt lopen we. Wil jij 3 grote citroenen voor ons uitzoeken?’
4. Geef een keuze: ‘Lucas, stop met rennen. Jij mag kiezen, óf gewoon lopen óf in de kar zitten. Jij kiest.’

Als het kind doorgaat…

5. Ga over tot actie: (Zet Lucas rustig in de kar.) ‘Je hebt gekozen om in de kar te gaan zitten!’

6. Laat het kind de consequenties van zijn gedrag ervaren.

Stel dat hij zich blijft misdragen en dat zijn moeder gedwongen is de winkel te verlaten. De volgende dag, zonder preken of te moraliseren, kan ze hem de consequenties laten ervaren van zijn gedrag: ‘Mam, waar ga je heen?’, ‘Boodschappen doen.’ ‘Ik wil mee.’ ‘Vandaag blijf je bij papa.’ ‘Waarom?’ ‘Waarom denk je?’ ‘Omdat ik door de winkel rende?’ ‘Goed geraden.’ ‘Ik zal het niet meer doen, echt niet, mag ik mee, please, please, please?’ ‘Er komen nog genoeg momenten dat je mee kunt. Vandaag ga ik alleen.’