EHBO voor je kind

Elk jaar komen gemiddeld 140.000 kinderen op de Spoedeisende Hulp terecht na een ongeluk in huis. De meeste van die kinderen zijn jonger dan vijf jaar. Twee belangrijke oorzaken van dodelijke ongevallen bij jonge kinderen (0-4 jaar) zijn verstikking en verdrinking.

Het is je grootste nachtmerrie: dat je kind iets overkomt, en al helemaal wanneer je wellicht iets had kunnen doen om het te voorkomen. Waar dat niet het geval is bij een ziekte, is dat vaak wel mogelijk bij ongelukken in of om het huis. 

Famme legde een lijstje situaties voor aan Stèfanie IJzer-Kroijmans, waarnemend huisarts in Heemstede en zelf moeder van een dochter van 3 en zoon van 1. Elke situatie gevolgd met de prangende vraag ‘wat te doen als…?’

Lees ‘m asjeblieft. Wellicht komt het ooit heel erg van pas. Hopelijk niet, maar een gewaarschuwd en voorbereid mens telt voor drie, toch? 

Als je kind zich verslikt of verstikt

Een snoepje of stukje vlees dat vast blijft zitten en ervoor zorgt dat je kind geen adem meer krijgt – doodeng. Wat te doen? Achter je kind gaan staan en (redelijk ferm) op de rug tussen de schouderbladen duwen/slaan. Het kind kan zowel zitten of staan, dat maakt niet veel uit. Een baby leg je horizontaal op z’n buik op je onderarm, en dan sla je tussen de schouderbladen. Als dit niet werkt, dan pas de Heimlich-methode toepassen. 

Hete thee, soep of spaghettisaus

Er is altijd discussie over of je kinderen wel of niet gelijk onder de douche moet zetten. Dat is volgens Stèfanie inderdaad het beste (of met een verbrande hand onder de kraan), die eerste twintig minuten koelen is het allerbelangrijkste. Let wel: niet met ijs of ijskoud water, dan kan de huid bevriezen en dat zorgt ook voor letsel. Koud tot lauw water, en eventuele kleren aanlaten (anders trek je huid mee). Pas na die 20 minuten koelen ga je eventueel over tot plan B (naar een huisarts of ziekenhuis). 

Gat in het hoofd(je)

Een doek pakken en deze goed tegen de wond aanduwen om het bloeden te stelpen. Pas als het bloeden gestopt is, haal je de doek eraf. Als het om een flinke wond gaat – zeker als het in het gezicht is – ga dan naar de dokter, want dan moet het sowieso gehecht worden. Als het om een klein wondje gaat (dat bijvoorbeeld tussen het haar zit), dan hoef je niet per se naar de dokter, maar kun je volstaan met een pleister op de wond. 

Flauwvallen

Flauwvallen is typisch zoiets waar je eigenlijk niets aan kunt of hoeft te doen – als er tenminste geen bijzondere oorzaak is voor het flauwvallen. Het belangrijkste is dat je je kind in een stabiele zijligging legt, zelf rustig blijft en zorgt dat de omgeving waarin je kind ligt veilig is. Met andere woorden: als hij ergens op de weg ligt, verplaats ‘m naar de stoep. Verder rustig wachten tot hij bijkomt. Met water in z’n gezicht of klapjes geven is niet nodig. 

Epileptische aanval

Het ‘vervelende’ is dat je niet zoveel kan doen, behalve, net als bij het flauwgevallen kind, voor een veilige omgeving zorgen. Ligt ze in de buurt van scherpe tafelpunten of andere objecten? Verschuiven. Een lineaal of soortgelijk voorwerp in haar mond schuiven om te voorkomen dat ze haar tong kapotbijt is goed, maar het is maar de vraag of je daar nog op tijd mee bent. Blijf vooral met je handen weg bij haar mond, want als ze in je hand bijt, zit je vast. Niets doen, laat het ‘gebeuren’. Wacht vijf (oneindig durende) minuten, en als ze er dan nog niet uit zichzelf uitgekomen is, bel dan een ambulance. Als het de eerste keer is dat het gebeurt, bel dan altijd de dokter. 

Koortsstuip

Een koortsstuip komt voor bij baby’s – meestal tussen 1 en 2 jaar. Een koortsstuip is een epileptisch insult tijdens een koortsperiode. Elk kind dat koorts heeft, kan in theorie zo’n stuip krijgen. Nu niet meteen bang worden, want ook al kan een koortsstuip er tamelijk beangstigend uitzien (blauw worden, schuimbekken), kun je – net als bij een gewone epileptische aanval – niets doen. Duurt het langer dan vijf minuten? Bel dan de ambulance of huisarts. Als je kind eenmaal een keer een koortsstuip gehad heeft, is de kans groter dat hij het daarna nog een keer krijgt. Let op: één koortsstuip per koortsperiode is oké, maar als het nog een keer gebeurt, ga dan naar de kinderarts. 

Bloedneus

Zonder twijfel het meest onschuldige ongeluk in dit lijstje, maar wel eentje waarover nog altijd de nodige onduidelijkheid bestaan over wat het best is om te doen. Dit dus: eerst helemaal uitsnuiten, dan je neus dichtdrukken en 5-10 minuten voorovergebogen staan. Waarom niet (zoals veel mensen denken) je hoofd naar achteren? Omdat er dan bloed je maag in kan lopen. Op zich niet dramatisch, maar je kan er heel misselijk van worden. 

Diepe snijwond / ernstig gehavend vingertopje

Vroeger legden mensen dan een manchet aan, waardoor je de arm/vinger afbond. Dat mag niet meer, want daardoor krijgt de hele arm/alle vingers geen bloed meer en richt je alleen maar meer schade aan. Nu is de richtlijn om een doek goed op de wond te duwen om het bloeden te stelpen, je hand omhoog te houden (hoger dan je hart). Als je de hand of arm omlaag houdt, bloedt het nóg harder – dat is simpelweg de wet van de zwaartekracht. Over bloeden gesproken: niet schrikken van de hoeveelheid – vingers kunnen enorm bloeden. Dat het zoveel is en het bloeden zo lang aanhoudt, dat ‘hoort’. 

Iets giftigs gegeten of gedronken

Altijd meteen de dokter bellen. De ‘regel’ om zout water te drinken om ervoor te zorgen dat je kind overgeeft gaat niet altijd op. Dat hangt er namelijk vanaf wat voor giftig spul binnengekomen is: als het bijvoorbeeld om Loog gaat is dat juist een heel slecht idee. Loog tast namelijk de slokdarm aan, en als je kind overgeeft komt het niet één, maar twee keer door de slokdarm heen (en kan het dus een extra keer schade aanrichten). 

Allergische reactie op een insectenbeet

Wat je moet doen hangt af van hoe heftig de reactie is. Gaat het puur om een rode plek om de beet heen – doe dan niets. Vaak is het dan niet eens een allergische reactie, maar een lokale reactie. Zijn de symptomen heftiger (dikke tong, benauwd of wanneer je kind in de mond gestoken is), ga dan naar de dokter. 

Enkel/voet/arm die mogelijk gebroken is

Als een kind er nog op kan lopen is het waarschijnlijk niet gebroken, dus dan hoef je niet naar de dokter. Wel: de voet of het been hooghouden, koelen (ijs niet rechtstreeks op de huid vanwege risico op bevriezingsletsel) en een pijnstiller geven. Bij een arm kun je ‘gemakkelijk’ zien hoe ernstig de pijn is: als ze een arm niet meer gebruiken, dan betekent dat dat het echt pijn doet. In dat geval is een bezoek aan de huisarts een goed idee. 

Elektrische schok

Na een aanvaring met bijvoorbeeld een stopcontact: altijd even langs de huisarts gaan. Is je kind buiten bewustzijn: bel een ambulance. 

Snoeptomaatjes en druiven: doodsoorzaak #1

Dokter Stèfanie heeft tot slot nog een hele belangrijke boodschap. ‘De grootste doodsoorzaak van verslikking en verstikking zijn ronde, gladde etenswaren – met name snoeptomaatjes en druiven. Lieve ouders, snijd deze asjeblieft todat je kind zes is in vieren. Dat geldt ook voor knakworsten. Pas als kinderen zes zijn kunnen ze gecontroleerder slikken. Tot die tijd is het zaak dit snij-advies op te volgen.

En ook: pas op met bodempjes water

Een emmer met een laagje water in de tuin, een klein laagje in de douche… Kinderen kijken naar het water, vallen in de emmer… dat kleine laagje water is genoeg om in te ‘verdrinken’. 

Het Nederlandse Rode Kruis geeft EHBO workshops en -cursussen. In de workshop ‘EHBO aan baby’s en kinderen’ leer je in drie uur de basics die je hopelijk nooit, maar indien nodig erg goed van pas kunnen komen. 

Bron: www.famme.nl